Grijpskerker brandweer: zij die voor hete vuren staan

Leestijd ca. 5 minuten (excl. doorklikken naar andere linkjes)

Veiligheidsregio Groningen maakte daags voor de jaarwisseling bekend dat brandweerlieden uitgerust kunnen gaan worden met bodycams. De laatste jaren hebben hulpdiensten op veel plekken in het land te maken met agressie en geweld waardoor diverse brandweerdiensten dit jaar de draagbare camera’s gaan gebruiken. Het is onacceptabel dat er geweld tegen hulpdiensten wordt gebruikt. We moeten juist blij zijn met mensen die er staan als anderen in nood verkeren. En daarom staan we in dit artikel stil bij ‘onze’ brandweer. Die we gelukkig grotendeels bij naam kennen en waarbij agressie in onze woonomgeving geen issue is.

Dagelijks steken Grijpskerkers hun handen uit de mouwen voor dorpsgenoten. In de zorg, op sportief gebied, op cultureel vlak, om de belangen van Grijpskerk te vertegenwoordigen, maar ook als het gaat om veiligheid van mens en dier. Dertien mannen staan 24/7 klaar om hulp te bieden waar dat nodig is. Mannen die regelmatig voor hete vuren staan. Mannen van de vrijwillige brandweer Grijpskerk. En ja, vooralsnog zijn het alleen mannen. Man, vrouw, er is op dit moment nog ruimte voor een aantal nieuwe vrijwilligers.

Geschiedenis
In het Westerkwartier ontstaat aan het eind van de negentiende eeuw een eerste vorm van georganiseerde brandweer. De brandweer in Grijpskerk ontstaat rond 1890, vlak nadat dit in Oldehove is gebeurd. Als uitvalsbasis wordt gekozen voor een schuur van de gemeente Grijpskerk, aan de haven bij de Oosterkade. Daar ontstaat in de tijd een gebouwtje bij een gemeentewerkplaats dat als uitrukplek dienst doet. In de tientallen jaren erna ontwikkelt de Grijpskerker brandweer zich steeds verder. Van klein en met handbediening, naar groter met paardenkrachten tot groot met geautomatiseerde systemen. In 1951 wordt de kazerne aan de Bouwhuisstraat gebouwd, op een plek waar ook een kleine gemeentewerf staat. Sinds de gemeentelijke herindeling in 1990 is het hele gebouw in gebruik als kazerne. Hoewel er in ruim een halve eeuw aan de Bouwhuisstraat veel is gebeurd, staat de kazerne nog steeds op dezelfde plek.

50 meldingen
Het aantal meldingen wisselt wat in de jaren en ook de grootte van de incidenten is per jaar verschillend. In 2021 heeft de Grijpskerker brandweer ongeveer 50 meldingen. Daarbij gaat het om meldingen van branden in eigen dorp, maar ook in naburige plaatsen. Ook werd de brandweer ingezet bij verschillende (verkeers)ongevallen en bij incidenten waarbij dieren betrokken waren. Meest bijzondere inzet dit jaar, aldus een van de betrokken brandweerlieden, was een eenzijdig verkeersongeval aan de Lageweg in Grijpskerk. Een automobilist kwam door onbekende oorzaak in een sloot en werd met ernstig letsel naar een ziekenhuis gebracht.

Inzet over de grens
Kijken we naar de meldingen die de brandweer in Grijpskerk kreeg, dan gaat het bij lange na niet alleen om meldingen in Grijpskerk. Het gaat ook om incidenten buiten het eigen dorp, buiten de eigen voormalige gemeentegrens en zelfs buiten de provinciegrens. Tegenwoordig kijkt de meldkamer in Drachten naar welke blusgroep het snelst bij een incident kan zijn. Eventueel ondersteund door andere naburige brandweergroepen. Dat hangt vaak af van het soort incident (brand, ongeval etc) en de opschaling om goed hulp te kunnen bieden. Grofweg loopt de ‘eigen’ grens tot de rand van Stroobos, Augsbuurt, Kommerzijl, Noordhorn en Sebaldeburen. Daar is men als eerste aangewezen. Maar altijd in de wetenschap dat de buren paraat staan.

Samenwerken met buren
Veiligheidsregio Groningen kent verspreid over de provincie 39 kazernes. Veiligheidsregio Fryslân heeft 66 brandweerkazernes. Bij opgeschaalde incidenten in de omgeving biedt én krijgt de Grijpskerker brandweer regelmatig hulp van naburige brandweerposten. In een straal van tien kilometer gaat het om Zoutkamp, Oldehove, Zuidhorn, Grootegast, Buitenpost en Kollum. Afhankelijk van het incident kan ook hulp komen vanuit Groningen of uit andere delen van Friesland. Het gaat dan om de inzet van bijvoorbeeld een hoogwerker of duikploegen. Hoe dit is geregeld beschrijven beide veiligheidsregio’s in hun dekkings- en/of veiligheidsplannen.

Bijzondere aandachtgebieden
Als je kijkt naar het risicogebied, dan kent Grijpskerk een aantal serieuze aandachtpunten. Uiteraard kent een plattelandsomgeving andere risico’s dan een stadse omgeving, maar Grijpskerk heeft daarnaast nog een aantal andere aandachtlocaties. Soorten locaties die niet voor iedere post gelden. Het gaat in een straal van twee kilometer rondom de kazerne aan de Bouwhuisstraat om bijvoorbeeld de scheepvaart over het Van Starkenborghkanaal, het spoortraject tussen Groningen en Leeuwarden, de kruisende provinciale wegen N388 en N355, verzorgingslocatie De Nieuwe Wierde en de NAM-locatie.

Rampbestrijdingsplan NAM-locatie
Hoewel de aandachtlocaties allemaal aandacht verdienen en er specifieke kennis nodig is bij een ernstig incident, verdient de NAM-locatie in dit geval bijzondere aandacht. Voor NAM UGS Grijpskerk geldt namelijk een eigen rampbestrijdingsplan. Een rampbestrijdingsplan is een plan waarin beschreven staat welke noodscenario’s zich voor kunnen doen en hoe huldiensten ingezet moeten worden in het geval van een grootschalig incident. Het is specifieker dan een incidentbestrijdingsplan waar meer in algemeenheden over situaties wordt geschreven. De provincie Groningen kent 17 van dit soort rampbestrijdingsplannen. De andere zijn voor bedrijven in de omgeving van Delfzijl, Foxhol, Veendam en Winschoten. Friesland kent vier locaties met zo’n rampenplan, namelijk in Wolvega, Drachten, Heerenveen en Leeuwarden. Grijpskerk is dus de enige locatie met zo’n plan in de wijde omgeving. Een rampbestrijdingsplan moet om de drie jaar worden geactualiseerd. In 2014 werd in het gemeentehuis in Zuidhorn een informatiebijeenkomst gehouden. RTV Noord besteedde er destijds aandacht aan. Wat de actualiteiten rondom de gasopslag doen met een eventuele aanpassing van het rampbestrijdingsplan is niet bekend.

Hulp op het water
Omdat Grijpskerk te maken heeft met enkele kanalen komt het regelmatig voor dat de brandweer hulp moet bieden op of langs het water. Bij grootschalige incidenten op het water worden een duikteam in Groningen en het zogenaamde oppervlakteredteam (instructievideo Brandweer Fryslân) uit Zoutkamp gealarmeerd. De Grijpskerker brandweer ontvangt in het voorjaar een eigen bootje om hulp te kunnen bieden als dat nodig is. Het bootje zal vooral ingezet worden bij minder heftige incidenten, maar waarbij het wel noodzakelijk is om het water op te gaan. In het verleden werd gebruik gemaakt van een bootje van de gemeente Zuidhorn, maar met de herindeling van die gemeente is dat niet meer mogelijk.

Brandweer van grote waarde
Al met al blijkt wel dat de brandweer in Grijpskerk, met de inzet van vrijwilligers, een grote waarde heeft voor ons dorp. Of het nu gaat om een melding na een aangebrande tosti, een kind dat bekneld zit in een speeltoestel, een verkeersongeval, brand, een ontspoorde trein, lekkage van een schip met giftige stoffen of problemen met gasdruk op de NAM-locatie, de dertien brandweerlieden uit Grijpskerk staan er klaar voor. Dat doen zij goed getraind en met volle overtuiging.

Hulpdiensten, waar dan ook,  zouden geen ‘bodycam’ moeten dragen als ze tijdens de jaarwisseling een kerstboombrandje moeten blussen. Wees zuinig op ze. Wie weet moet je ze nog eens om hulp vragen.   

Meer informatie
Wil je meer weten over de brandweer? Over het werk of over specifieke onderwerpen waar de brandweer mee te maken heeft? Heb je interesse om bij de vrijwillige brandweer aan de slag te gaan? Wil je weten hoe je het beste een rookmelder kunt ophangen om levens te redden bij een brand? Of wil je een spreekbeurt houden op school? Kijk dan op www.brandweergroningen.nl.